กรมหม่อนไหม

กรมหม่อนไหม เป็นส่วนราชการระดับกรม ในสังกัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จัดตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2552 เพื่อการอนุรักษ์ส่งเสริมการวิจัย และพัฒนาในเรื่องของหม่อนไหม

ประวัติ

กรมหม่อนไหม เดิมเรียกว่า "กรมช่างไหม" ก่อตั้งในปี พ.ศ. 2446 โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งในอดีตให้ความสำคัญเรื่องไหมเป็นอย่างมาก แต่ในระยะต่อมาได้มีการยุบกรมดังกล่าวเข้ารวมเป็นกอง ในสังกัดกรมกสิกรรม จนกระทั่งเมื่อวันที่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2552 ตามพระราชดำริของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ จึงได้มีการยกฐานะสถาบันหม่อนไหมแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในขณะนั้นสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จัดตั้งเป็น "กรมหม่อนไหม" ขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อการอนุรักษ์ ส่งเสริมการวิจัยและพัฒนาในเรื่องของหม่อนไหมและเส้นใยต่างๆ

หน่วยงานในสังกัด

กรมหม่อนไหม แบ่งการบริหารออกเป็นหน่วยงานในส่วนกลาง 4 สำนัก 2 กลุ่ม หน่วยงานที่ตั้งอยู่ในส่วนภูมิภาคประกอบด้วยสำนักงานหม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ 5 สำนัก และ ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ 21 ศูนย์ ทั่วประเทศ ได้แก่

• สำนักบริหารกลาง
• สำนักวิจัยและพัฒนาหม่อนไหม
• สำนักอนุรักษ์และตรวจสอบมาตรฐานหม่อนไหม
• สำนักพัฒนาและถ่ายทอดเทคโนโลยีหม่อนไหม
• กลุ่มพัฒนาระบบบริหาร
• กลุ่มตรวจสอบภายใน
• สำนักงานหม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เขต 1 ถึง 5 ได้แก่
  • สำนักงานหม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ เขต 1 จังหวัดแพร่ มีศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ เครือข่าย 4 ศูนย์ ได้แก่
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ เชียงใหม่
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ ตาก
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ น่าน
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ แพร่
  • สำนักงานหม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ เขต 2 จังหวัดอุดรธานี มีศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ เครือข่าย 4 ศูนย์ ได้แก่
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ เลย
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ สกลนคร
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ หนองคาย
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ อุดรธานี
  • สำนักงานหม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ เขต 3 จังหวัดขอนแก่น มีศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ เครือข่าย 4 ศูนย์ ได้แก่
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ ขอนแก่น
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ ชัยภูมิ
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ มุกดาหาร
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ ร้อยเอ็ด
  • สำนักงานหม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ เขต 4 จังหวัดนครราชสีมา มีศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ เครือข่าย 6 ศูนย์ ได้แก่
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ นครราชสีมา
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ บุรีรัมย์
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ ศรีสะเกษ
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ สระบุรี
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ สุรินทร์
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ อุบลราชธานี
  • สำนักงานหม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ เขต 5 จังหวัดชุมพร มีศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ เครือข่าย 3 ศูนย์ ได้แก่
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ กาญจนบุรี
    • ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ ชุมพร

ตรานกยูงพระราชทาน

 

ตราสัญลักษณ์ "นกยูงพระราชทาน"

ตรานกยูงพระราชทาน เป็นเครื่องหมายรับรองผลิตภัณฑ์ผ้าไหมไทย ซึ่งสถาบันวิจัยหม่อนไหม (ชื่อเดิมของกรมหม่อนไหม ขณะนั้นสังกัดกรมวิชาการเกษตร) ร่วมกับคณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ กรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ และมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชีนีนาถ ได้ร่วมกันสัมมนาจนได้มาซึ่งข้อบังคับว่าด้วยการใช้เครื่องหมายรับรองดังกล่าว^[3]

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานสัญลักษณ์นกยูงไทย ให้เป็นเครื่องหมายรับรองคุณภาพผ้าไหมไทย 4 ชนิด ประกอบด้วย นกยูงสีทอง นกยูงสีเงิน นกยูงสีน้ำเงิน และนกยูงสีเขียว